Kredyt gotówkowy – o czym trzeba pamiętać?
– ile pieniędzy potrzebujesz,
– na jaką wysokość miesięcznej raty możesz sobie pozwolić,
– na jaki okres chcesz się zadłużyć – im dłuższy okres finansowania, tym miesięczna rata niższa, ale wyższe koszty kredytu, a także większe obciążenie psychiczne związane z długoterminowym zobowiązaniem finansowym.
– nie wierz ślepo reklamom, nie spiesz się,
– porównaj oferty różnych banków korzystając z dostępnych porównywarek,
– jeśli czegoś nie rozumiesz z oferty, pytaj pracownika banku lub doradcę kredytowego
1. Koszt kredytu. A składa się na niego:
– oprocentowanie,
– marża,
– prowizja,
– opłata przygotowawcza albo za rozpatrzenie wniosku,
– koszt ubezpieczenia – sprawdź czy jest ono wymagane
2. Roczną Rzeczywistą Stopę Procentową (RRSO).
3. Typ oprocentowania: stałe lub zmienne.
4. Typ raty: stała lub malejąca.
5. Maksymalny i minimalny okres spłaty, a także warunki wcześniejszej spłaty zadłużenia.
6. Minimalną i maksymalną sumę kredytu.
7. Wymagane dokumenty.
8. Wymagane zabezpieczenia.
9. Sankcje wynikające z opóźnienia spłaty raty kredytu.
Od momentu podpisania umowy masz dwa tygodnie na odstąpienie od niej, czyli rezygnację z kredytu. Zrobisz to bezkosztowo, ale z kredytu nie możesz w tym czasie wydać ani złotówki.
Kredyt gotówkowy
Korzystanie z pożyczonych w bankach pieniędzy na pokrywanie bieżących wydatków oraz dokonywanie poważniejszych zakupów staje się praktyką coraz bardziej powszechną. Należy jednak robić to w sposób przemyślany i rozsądny, przede wszystkim biorąc pod rozwagę możliwości spłaty zobowiązania.
Pożyczanie pieniędzy to nie grzech
Spora część Polaków unika zadłużania się, bojąc się ryzyka z tym związanego oraz kosztów, jakie należy przy tym ponieść. Różne mogą być powody takiej postawy, jednak jednym z podstawowych jest najczęściej brak wystarczającej wiedzy finansowej oraz znajomości podstawowych instrumentów umożliwiających korzystanie z pożyczonych pieniędzy. Tymczasem kredyt lub pożyczka to bardzo użyteczne narzędzia, pozwalające m.in. przetrwać trudniejszy pod względem finansowym okres w życiu lub zwiększyć możliwości dokonywania zakupów niezbędnych dóbr. Czasem posiłkowanie się kredytem staje się koniecznością, by uregulować najpilniejsze wydatki, najczęściej jednak w ten sposób można przyspieszyć lub umożliwić zaspokojenie istotnych potrzeb różnego typu.
Na finansowanie zewnętrzne w różnych formach decyduje się coraz większa część społeczeństwa – z analiz ekspertów z Departamentu Business Intelligence Biura Informacji Kredytowej wynika np., że sprzedaż kredytów gotówkowych w kwietniu br. wynisoła 5,39 mld zł i była o 132,6 proc. wyższa w porównaniu z analogicznym okresem 2020 r. Podstawową zasadą korzystania z niego jest dostosowanie wysokości zadłużenia do możliwości jego spłaty. Pomagają w tym banki, określając zdolność kredytową klienta ubiegającego się o kredyt, kierując się odpowiednimi kryteriami i zasadami. Jednak procedura ta nie jest idealna i w żadnym razie nie zwalnia klienta z dokonania oceny własnej sytuacji i możliwości spłaty. Drugą istotną zasadą jest rozważne planowanie zakupów dokonywanych na kredyt. Nie ma nic złego w finansowaniu z kredytu np. zakupu niezbędnych sprzętów. Największe ryzyko wiąże się z niepohamowanym dążeniem do konsumpcji ponad miarę i wydatkowaniem pożyczonych pieniędzy np. na rozrywki, gadżety, drogie ubrania czy luksusowy sprzęt, niesłużące zaspokajaniu istotnych potrzeb. To zwykle najprostsza droga do kłopotów finansowych i trudności ze spłatą zobowiązań. Z kolei najgorszą metodą wychodzenia z tego typu tarapatów jest sięganie po kolejny kredyt, by w ten sposób spłacić ten, który już został zaciągnięty. Takie postępowanie powoduje wpadnięcie w tzw. spiralę zadłużenia, mogącą prowadzić do poważnych konsekwencji.
Różne oblicza pożyczek
Dość powszechne jest zamienne używanie określeń „kredyt” i „pożyczka”. W praktyce różnice między nimi, z punktu widzenia klienta, są niewielkie. Z formalnego punktu widzenia to jednak odrębne kategorie. Kwestie związane z kredytami reguluje ustawa Prawo bankowe, a mogą ich udzielać wyłącznie banki. Umowa kredytu musi zostać zawarta na piśmie, inaczej jest nieważna. Z kolei pożyczek mogą udzielać nie tylko banki, ale także inne instytucje finansowe, a nawet osoby fizyczne, a pożyczkobiorca nie musi określać celu zaciągnięcia zadłużenia. Zasady obowiązujące w przypadku pożyczek regulowane są przez Kodeks cywilny i pozwalają na większą elastyczność w kształtowaniu warunków, na jakich pożycza się pieniądze.
Kredyt gotówkowy, wbrew nazwie, najczęściej wypłacany jest przelewem na rachunek wskazany przez klienta. Dostępność wypłaty w gotówce uzależnione jest od banku. Niektóre, np. internetowe, nie prowadzą obsługi kasowej lub prowadzą ją w bardzo ograniczonym zakresie.
Najmniej ryzykownym postępowaniem z punktu widzenia klienta jest korzystanie z usług banków i licencjonowanych instytucji finansowych. To najprostszy sposób na uniknięcie problemów, na jakie można się narazić w kontaktach z firmami pożyczkowymi i innymi podmiotami, które często stosują różnego rodzaju wybiegi podwyższające koszty i mogące wprowadzać klientów w błąd, a czasem prowadzące do utraty przedmiotu zabezpieczenia o wartości wielokrotnie przewyższającej kwotę pierwotnej pożyczki. W celu szczególnej ochrony interesów klientów przyjęto dodatkowe regulacje w formie ustawy o kredycie konsumenckim. Bardziej rygorystyczne jej zasady obwiązują zarówno w przypadku kredytów, jak i pożyczek o wartości do 255 500 zł. W szczególności wprowadzają one ograniczenia dotyczące kosztów oraz nakładają na kredytodawców szczególne obowiązki informacyjne względem klientów.
Koszt kredytu
Zaciągając zobowiązanie finansowe związane z kredytem, należy przede wszystkim zwrócić uwagę na związane z nim koszty. Najczęściej klienci największą wagę przykładają do nominalnego oprocentowania kredytu lub pożyczki. To istotny, ale niejedyny, a w niektórych przypadkach wcale nie największy składnik kosztu. Oprocentowanie może być stałe w całym okresie kredytowania lub zmienne, zależne od określonego parametru, którym z reguły jest wysokość stawki WIBOR. W praktyce przeważa ten drugi rodzaj oprocentowania. W przypadku kredytów udzielanych na dłuższe, kilkuletnie terminy może to być czynnikiem ryzyka – gdy stawka tego wskaźnika pójdzie w górę, zwiększy się kwota odsetek. Kredytodawcy często pobierają opłatę przygotowawczą, związaną z przygotowaniem i rozpatrzeniem wniosku kredytowego, oceną wiarygodności klienta czy weryfikacją przedstawionych przez niego danych i dokumentów.
W niektórych przypadkach bank może wymagać ubezpieczenia spłaty kredytu, co także wiąże się z dodatkowym kosztem, ponoszonym na rzecz ubezpieczyciela. Jednym z bardzo istotnych składników kosztu kredytu jest prowizja za jego udzielenie. Jest ona zwykle określana jako procent wartości nominalnej zobowiązania. Jej wysokość może się wahać od kilku do nawet kilkunastu procent. Ustawa o kredycie konsumenckim zobowiązuje kredytodawców do jasnego i precyzyjnego przedstawienia klientom wszystkich rodzajów kosztów w sposób umożliwiający podjęcie racjonalnej decyzji oraz porównanie różnych wariantów warunków kredytowania. Inną pomocniczą miarą, umożliwiającą klientom ocenę wysokości i porównanie kosztów różnych rozwiązań, jest tzw. rzeczywista roczna stopa oprocentowania. Jest to jednak tylko miara poglądowa, a bank ma obowiązek przedstawić klientowi faktyczną wysokość kosztów, jakie poniesie on w konkretnym przypadku.
Maksymalna wysokość odsetek od kredytów i pożyczek określona jest przez Kodeks cywilny i nie może przekroczyć dwukrotności stopy referencyjnej ustalanej przez Narodowy Bank Polski, powiększonej o 3,5 punktu procentowego. Ustawa o kredycie konsumenckim określa z kolei dopuszczalną wysokość pozostałych kosztów pozaodsetkowych, jaką może być obciążony kredyt lub pożyczka. Określa ona maksymalne stawki dla poszczególnych okresów finansowania i stanowi ona jasno, że pozaodsetkowe koszty kredytu w całym okresie finansowania nie mogą być wyższe od całkowitej kwoty kredytu.
Przykład
Załóżmy, że chcemy kupić nowy telewizor i zaciągamy kredyt gotówkowy na 8 tys. zł. Zobowiązanie będziemy spłacać przez 1 rok. Ile prowizji i innych kosztów pozaodsetkowych można pobrać w takim przypadku?
Limit składa się z dwóch elementów. Pierwszy nie jest uzależniony od okresu spłaty – to 25 proc. całkowitej kwoty kredytu. W naszym przypadku 2 tys. zł. Drugi element jest powiązany z tym, ile czasu na spłatę przewidziano w umowie. Za każdy rok można pobrać 30 proc. całkowitej kwoty kredytu, proporcję tego ograniczenia oblicza się z dokładnością do dnia (np. 180 dni / 365 dni w roku). Dla naszego kredytu ten składnik wyniesie 2,4 tys. zł (8 tys. zł razy 30 proc.). Łącznie zatem górna granica kosztów pozaodsetkowych to 4,4 tys. zł.
Ustawa przewiduje jeszcze jedno ograniczenie – koszty pozaodsetkowe w całym okresie kredytowania nie mogą przekroczyć całkowitej kwoty kredytu. Gdybyśmy zatem zaciągnęli kredyt na telewizor na dłuższy okres, np. 5 lat, to suma wszystkich prowizji i opłat i tak nie mogłaby przekroczyć 8 tys. zł.
Zarządzanie kredytem
Warto również zwracać uwagę na to, co dzieje się z kredytem w okresie korzystania z niego, co może mieć większe znaczenie przy długim, kilkuletnim okresie kredytowania. W tym czasie mogą się zmienić parametry kredytu oraz sytuacja materialna kredytobiorcy. Ponieważ w naszej rzeczywistości przeważają kredyty o zmiennym oprocentowaniu, w wyniku zmian polityki pieniężnej i warunków rynkowych, oprocentowanie, a więc i koszty odsetkowe, mogą się zwiększyć lub obniżyć.
Spodziewając się wzrostu oprocentowania, korzystniejsza z punktu widzenia zadłużonego może być wcześniejsza spłata całości lub części zobowiązania, jeśli jego sytuacji finansowa na to pozwala. W prawie każdym przypadku szybsza spłata kredytu będzie powodowała obniżenie kosztu, wynikającego z odsetek oraz niektórych innych opłat. Może się jednak zdarzyć tak, że sytuacja kredytobiorcy czasowo się pogorszy. Banki często umożliwiają zawieszenie w takim przypadku spłat raty lub rat kredytu, co nazywane jest wakacjami kredytowymi. Takie zawieszenie zwykle nie przekracza 6 miesięcy. To rozwiązanie daje zadłużonemu czas na rozwiązanie problemów, ale z reguły wpływa na zwiększenie kosztów kredytowania.
W przypadku przedłużających się kłopotów ze spłatą możliwe jest renegocjowanie warunków kredytu. Banki rzadko godzą się jednak na zmniejszenie kosztów, a najczęściej proponowanym przez nie rozwiązaniem jest wydłużenie czasu spłaty. To powoduje, że poszczególne raty mogą być niższe, co ułatwia kontynuację spłat, jednak całkowite koszty odsetkowe wskutek wydłużenia okresu kredytowania będą wyższe.
